Szkoła Podstawowa w Paterku

Początki powstania szkoły podstawowej są trudne do ustalenia. Jedyne wiarygodne informacje na ten temat zawiera Kronika Parafii Św. Wawrzyńca w Nakle nad Notecią. Pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z roku szkolnego 1895/96. Kierownikiem szkoły był pan Żmich, a w szkole uczyło się 113 dzieci. Szkoła w Paterku, podobnie jak w Nakle i w Trzeciewnicy, miała charakter katolicki.

Budynek „Białej Szkoły” w Paterku

Do 15 marca 1925 roku, kiedy zmarł kierownik szkoły pan Jan Komczyński, brak jest informacji na temat funkcjonowania szkoły.

Budynek „Czerwonej Szkoły” w Paterku.

W roku 1939 szkoła zmieniła charakter z katolickiej na Publiczną Szkołę Powszechną w Paterku. O tego też roku prowadzona była kronika szkoły.
Lata II wojny światowej to najtragiczniejszy okres w dziejach szkoły. Szkoła została zamknięta na pięć lat, a jej budynek stał się miejscem kaźni dla mieszkańców Paterka i okolic. W piwnicach budynku białej szkoły w nocy z 31 października na 1 listopada męczeńską śmiercią za to, że byli Polakami, zginęli, kierownik szkoły Ludwik Klorek i nauczycielka Teresa Sottkowa. Była to zapowiedź dalszych bestialskich mordów i egzekucji. Od tego momentu szkoła stała się miejscem dla kwaterującego wojska niemieckiego i administracji. W roku 1940 nastąpiło ponowne otwarcie szkoły, tym razem niemieckiej. Dzieci nie mając innej możliwości, zostały zmuszone do nauki w tej szkole.
W 1943 roku szkołę przekształcono na obóz dla dzieci niemieckich ewakuowanych z terenów objętych działaniami wojennymi.
Dzień 4 kwietnia 1945 roku w kronice szkoły zapisany jest jako chwila radosna. Po kilku latach niewoli w murach polskiej szkoły dzieci znowu uczyły się po polsku. Kierownikiem szkoły został pan Michał Augustyn, a jego żona Jadwiga została nauczycielką. W szkole brakowało nie tylko pomocy dydaktycznych, ale również stołów i krzeseł. Rodzice i nauczyciele przynosili je z domu, aby jak najszybciej rozpocząć naukę. W tym czasie na lekcje uczęszczało 145 dzieci, dla których utworzono cztery oddziały wg roczników oraz predyspozycji uczniów. Naukę rozpoczęto od powtórki elementarza.
15 maja przyjęto nową nauczycielkę, panią Stefanię Tuszyńską, która w styczniu 1946 roku objęła w zastępstwie pana Augustyna stanowisko kierownika szkoły. Przyjęto nową nauczycielkę panią Julię Osińską i utworzono piąty oddział.
W roku szkolnym 1946/47 utworzono kolejny szósty oddział. Na terenie szkoły powstał sklepik szkolny. Funkcję kierownika pełnił pan Augustyn. W listopadzie 1946 roku zastosowano specjalizację przedmiotów w klasach. W roku szkolnym 1947/48 kierownictwo szkoły objęła pani Jadwiga Augustynowa.
Od roku szkolnego 1948/49 w szkole działało już siedem oddziałów. W czerwcu, pierwszy raz po zakończeniu wojny, szkołę opuścili uczniowie, którzy ukończyli siedem klas. Było ich osiemnastu. Czternastu z nich przystąpiło do egzaminów wstępnych do różnych szkół. Kierownikiem szkoły w roku szkolnym 1950/51 została pani Stefania Tuszyńska.
Szkoła w Paterku funkcjonowała jako szkoła zbiorcza dla dzieci z Polichna.
Rok 1952/53 powitano pod kierownictwem pana Klemensa Sielskiego. Wydarzeniem tego roku było usunięcie czterech drzew niszczących dach szkoły.
Od roku szkolnego 1957/58 szkoła w Paterku przestała mieć charakter szkoły zbiorczej, gdyż szkoła w Polichnie została szkołą siedmioklasową.
Od roku szkolnego 1966/67 wprowadzono system ośmioklasowy. Uczyło się wówczas 193 uczniów.
Po 22 latach pracy, w 1975 roku, na emeryturę przeszedł wieloletni dyrektor szkoły pan Klemens Sielski. Był inicjatorem wielu czynów społecznych na rzecz szkoły i środowiska Paterka. Był lubiany i szanowany przez uczniów i współpracujące z nim grono pedagogiczne. Obowiązki dyrektora powierzono panu Janowi Gawrońskiemu, byłemu dyrektorowi Szkoły Podstawowej w Polichnie. Z dniem 1 września reorganizacji uległa szkoła w Polichnie. Dzieci z klas IV-VIII przekazano do szkoły w Paterku, natomiast klasy I-III pozostały w Polichnie. Szkoła w Polichnie została szkołą filialną. Kierownikiem filii w Polichnie z dniem 1 września 1974 roku została pani Agnieszka Gawrońska. W Paterku zwiększyła się liczba uczniów do 275 a liczba klas wzrosła do 13. Otwarto również oddział przedszkolny dla 20 dzieci z 30 godzinami zajęć tygodniowo. Koszty dowozu dzieci pokrywała Gmina.
W 1978 roku rozpoczęto remont czerwonego budynku szkoły. W okresie od marca do września wykonano następujące prace:
- podniesiono część budynku(zyskano 74m2 powierzchni);
- wymieniono stolarkę okienną w części budynku;
- wymieniono podłogę;
- utworzono sekretariat;
- pomalowano pomieszczenia.
Remont budynku nr 2 rozpoczęto wiosną 1980 roku. Wykonano następujące prace:
- dobudowano dwie izby lekcyjne i salę gimnastyczną;
- zmodernizowano trzy sale lekcyjne na piętrze;
- utworzono pokój nauczycielski;
- piwnicę adaptowano na kuchnię, zmywalnię i stołówkę;
- wymieniono stolarkę okienną i drzwiową;
- wymieniono podłogi;
- wymieniono instalację elektryczną;
- zlikwidowano starą studnię na boisku, a zainstalowano sieć wodociągową;
- pomalowano pomieszczenia;
- wykonano nową elewację.
W roku szkolnym 1982/83 zaistniała potrzeba utworzenia klas a i b. Nauka odbywała się w systemie dwuzmianowym. Dzieci dojeżdżające chodziły na pierwszą zmianę.
Z końcem roku szkolnego w 1984 roku dyrektor szkoły Jan Gawroński odszedł do LO w Nakle. Na stanowisku dyrektora zastąpiła go pani Agnieszka Gawrońska. W tym czasie w Paterku powstawało osiedle Jana III Sobieskiego, w którym zamieszkało wiele młodych rodzin z dziećmi. Dzieci z rejonu Polichna ponownie wróciły do szkoły w Polichnie. W tym czasie w szkole uczyło się nawet 600 uczniów i uczyło 36 nauczycieli.
W 1995 roku wprowadzono nauczanie języka niemieckiego. Ze względu na dużą ilość dzieci, kolejne roczniki uczyły się już w klasach a, b, c.
Cały czas od momentu powstania szkoły duży nacisk położono na budowanie i umacnianie tradycji szkoły i historii Paterka, która w wielu momentach dziejowych była zbroczona krwią naszych mieszkańców i okolic.
Nie zapominano również o wypoczynku. Popularne były obozy wędrowne z panem Tomaszem Miłowskim albo wypoczynek w Gródku Krajeńskim z panią Anną Dąbek.
Mimo, że dokuczała ciasnota, bowiem niewielka ilość izb lekcyjnych nie stanowiła wystarczającej bazy do prowadzenia lekcji, męczyła dwuzmianowość, to nie brakowało zapału nauczycielom i uczniom. Kwitła działalność pozalekcyjna, do której wszyscy podchodzili z wielką przyjemnością i oddaniem. Nie dziwią więc laury w konkursach i olimpiadach dokumentowane w kolejnych tomach szkolnej kroniki.
W 1999 pani dyrektor Agnieszka Gawrońska przeszła na emeryturę a zastąpiła ją pani Anna Dombek. Jej to przypadło wprowadzanie reformy szkolnictwa. Od tego momentu szkoła podstawowa jest szkołą sześcioklasową. W 2000 roku szkołę opuściły ostatnie kasy ósme.
W związku z decyzją Rady Miejskiej w Nakle z dniem 1 września 2001 roku uległa likwidacji Szkoła Podstawowa w Wieszkach. Dzieci z jej rejonu stały się uczniami Szkoły Podstawowej w Paterku. Klasy 0-III pozostały w budynku szkoły w Wieszkach, pozostałe dowożone są do Paterka.