Najstarsze informacje o Paterku.

            Według mieszkańców nazwa wywodzi się od czyjegoś nazwiska, co z kolei może wiązać się ze słowem pochodzenia łacińskiego - „pater” - ojciec. Nie zgadzam się z tym całkowicie. Bardzo prawdopodobne, że nazwa miasta ma dużo wspólnego ze słowem „pater”, ale oznaczającego ojcowiznę, a nie nazwisko. Lasy paterkowskie zostały nadane mieszkańcom na użytkowanie przez Władysława Łokietka w 1299 roku. Paterek od zarania dziejów był więc ojcowizną mieszkańców Nakła         

Powiat wyrzyski położony był bezpośrednio przy granicy z hitlerowskimi Niemcami. W rezultacie oddziały Wehrmachtu zajęły Nakło już 2 września 1939. W mieście i jego okolicach, podobnie zresztą jak w wielu innych miejscach na Pomorzu, niemal natychmiast uaktywnili się członkowie Selbstschutzu – paramilitarnej formacji złożonej z przedstawicieli niemieckiej mniejszości narodowej, zamieszkującej przedwojenne terytorium Rzeczypospolitej. Dowódcą (Kreisführerem) Selbstschutzu w powiecie wyrzyskim został

Pierwsza wzmianka o Paterku pochodzi z datowanego na 1720 dokumentu, w którym August II Mocny potwierdził przywileje Nakła. Ignacy Geppert w Dziejach ziemi nakielskiej wymienia istniejące na terenie dzisiejszego Paterka 3 miejscowości: Paterek Miejski, Paterek Wiejski i Paterek Dworski. Paterek Miejski został ok. 1870 na prośbę mieszkańców wyłączony z Nakła. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wspomina 2 miejscowości:
Paterek (niem. Paterke, Steinburg), w której mieszkało 197 osób (167 protestantów oraz 30 katolików)
Paterek Miejski (niem. Paterke, Brückenkopf) – 856 mieszkańców (447 protestantów, 304 katolików i 5 judaistów).
Podczas Powstania wielkopolskiego na terenie Paterka stoczono kilka potyczek. Największa z nich rozegrała się 7 lutego 1919. Z tego okresu pochodzi grób powstańca znajdujący się do dzisiaj na miejscowym cmentarzu.
W 1945 oddziały niemieckiej żandarmerii rozstrzelały w Paterku 250 Polaków i Żydów, przywiezionych z następujących miejscowości: Nakło, Glesno, Józefina, Kościerzyn Wielki, Kruszki, Mrocza, Pobórka Wielka, Podgórze, Ruda, Wiktorówko, Wyrzysk i Wysoka Krajeńska. Wśród ofiar znalazło się 3 dzieci i 15 kobiet.
Na terenie wsi zlokalizowane są dwa nieczynne cmentarze ewangelickie.

W 1927 roku na cmentarzu w Paterku Józef Draheim wybudował kaplicę. Parafianie mogli spotykać się na modlitwie na cmentarzu. Jednak cały czas należeli do parafii p.w. św. Wawrzyńca w Nakle.
26.05.1965 r. podczas wizytacji kanonicznej parafii p.w. św. Wawrzyńca w Nakle nad Notecią biskup Jan Czerniak stwierdził, że w Paterku musi powstać parafia. Dlatego też z dniem 01.07.1965 r. ks. Marian Grobelski został wikariuszem parafii p.w. św. Wawrzyńca w Nakle nad Notecią z siedzibą w Paterku, podejmując na miejscu posługę sakramentalną i katechizację. Z dniem 01.01.1966 r. zaprowadzono własne księgi dla Paterka. 19.03.1966 r. duszpasterzem w Paterku został ks. Eugeniusz Michalczak, który od 14.04.1966r. objął opiekę nad utworzonym na mocy dekretu, kard. S. Wyszyńskiego ośrodkiem duszpasterskim. 01.10.1979 r. Kard. S. Wyszyński erygował parafię w Paterku, której proboszczem został ks. Jan Gniot. Początkowo korzystano z kaplicy cmentarnej. 22.02.1984 r. parafia otrzymała zezwolenie na budowę kościoła a 2.08.1986 r. kard. J. Glemp dokonał poświęcenia fundamentów i wmurowania kamienia węgielnego. 21.10.1987 r. zmarł nagle ks. Jan Gniot. Jego następcą 15.11.1987 r. został ks. Bogumił Stachowiak. 30.10.1991r. biskup Bogdan Wojtuś poświęcił wybudowany kościół. Jego konsekracji 15.09.2005 r. dokonał biskup Jan Tyrawa Ordynariusz Diecezji Bydgoskiej. 25 marca 2006 r. ks. Proboszcz Bogumił Stachowiak zostaje kanonikiem, a następnie dziekanem dekanatu nakielskiego. Ze względu na stan zdrowia ten lubiany kapłan rezygnuje z funkcji dziekana. W lipcu 2012 r. decyzją Biskupa Tyrawy zostaje przeniesiony do parafii Św. Wawrzyńca w Nakle. Na jego miejsce przyszedł ks. Mariusz Zbieranek. Ważnym wydarzeniem dla lokalnej społeczności było nadanie w dniu 17.11.2003 r. Gimnazjum w Paterku imienia papieża Jana Pawła II. Parafia Paterek obejmuje wsie: Paterek, Janowo, Rozwarzyn i Polichno. Mieszkańcy Polichna mają swój kościół.

Proboszczem parafii jest ks. Mariusz Zbieranek
tel.: 52 386 32 33
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Msze św. Od poniedziałku do soboty o godz. 18.30
niedziela godz. 8.30, 12.00, 18.30

Więcej: http://www.diecezja.bydgoszcz.pl/index.php/spis-parafii/203-paterek-matki-boskiej-bolesnej

W Paterku znajduje się jedna z większych firm w Polsce wykonująca usługi i produkcję dla potrzeb transportu kolejowego. Podstawową działalnością Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego "Paterek" Spółka Akcyjna jest naprawa i modernizacja wagonów towarowych oraz produkcja konstrukcji stalowych. Obok firmy znajduje się też kilka mniejszych zakładów zajmujących się m.in. recyklingiem, przeróbką drewna i krawiectwem.