Nakło zostało wyzwolone 26 stycznia 1945 roku. Kolejne miesiące dla mieszkańców Paterka i powiatu wyrzyskiego była to radość przez łzy. Ciągle odkrywano kolejne pojedyncze i zbiorowe
mogiły pomordowanych. „Żwirowisko” w Paterku kryło w sobie zbiorowe mogiły bestialsko zamordowanych Polaków. Te trudne chwile opisujące okupację, mordy, ekshumację i pogrzeb zostały opisane w Kronice Parafialnej Parafi Matki Boskiej Bolesnej w Paterku.